قبیله ماساییها
ماسایی یکی از قبایل معروف آفریقا است که پس از این سالها مردمان آن هنوز به آداب و رسوم و زندگی سنتی خود پایبند هستند و و به کوچنشینی و دامداری مشغولند. نام قبیله ماسایی یا همان maasai به معنای کسانی است که به زبان maa صحبت میکنند. مردم آرام و در عین حال شجاع و نیزه به دست که اغلب لباسهای قرمز روشن بر تن میکنند و در پارک ملی ماسایی مارا سکونت دارند. این قبیله با جمعیتی حدود 900 هزار نفر از معروفترین قبایل آفریقا بشمار میرود که با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، برخلاف دیگر قبایل کنیایی، به زندگی مدرن روی نیاورده و سنتهای خود را همچنان حفظ کردهاند.
خانه در قبایل ماسایی
قبایل ماسایی در ساخت خانه نیز از فناوریهای بومی مخصوص خود بهره میبرند. این خانهها که به آن اینکاجیجیک میگویند دایرهای شکل است و توسط زنان قبیله و از مواد طبیعی مانند چوبهای نازک و پهن گاو ساخته میشود. از دیگر وظایف زنان ماسایی میتوان به دوشیدن حیوانات، تامین آب خانه و پخت پز اشاره کرد. مردان قبیله نیز مسئولیت امنیت خانواده را بر عهده داشته و پسران نیز به دامداری میپردازند. افراد پیر در قبیله ماسای از احترام زیادی برخوردارند و به عنوان رئیس و مدیر خانه هر روز صبح قبل از هرکاری، برنامه روزانه اعضای خانواده را اعلام میکنند.
خون در رژیم غذایی قبیله ماسایی
ماساییها از گوشت و شیر برای تامین پروتئین بدن خود استفاده میکنند اما نکته عجیب این است که خون گاو را نیز به عنوان یکی از تامین کنندگان پروتئین میداند. نوشیدن خون در مناسبتهای خاص در قبیله ماساییمارا رایج است به طوریکه به زنان پس از زایمان یا افراد ختنه شده خون داده میشود. در طی سالهای اخیر وابستگی مردم این قبیله به مواد غذایی نظیر برنج، سیب زمینی، آرد ذرت و کلم بیشتر شده و این وابستگی ماساییها را مجبور به کشاورزی کرده است. البته آنها کشاورزی را جنایت علیه طبیعت میدانند چراکه زمین پس از زراعت دیگر مناسب حیوانات نیست و به همین دلیل از انجام این کار رضایتی ندارند.
اقتصاد ماسایی ها
درآمد اصلی مردم قبیله ماسایی از دامهایی نظیر گوسفند، بز و گاو است که به صورت نقدی یا معامله کالا به کالا دام با دامهای دیگر و یا محصولات دامی انجام میشود. ترجمه یک دعای معروف ماسایی است که میگوید: «خداوند به ما گاو و بچه بدهد.». این دعا به اهمیت وجود دام و بچه در این قبیله تاکید میکند.
لباس مردم قبیله ماسایی
یکی از ویژگیهای برجسته فرهنگ ماسای مارا، لباسهای خاص و متمایز آنهاست. این لباسها با توجه به جنسیت و سن و یا محل سکونت افراد قبیله میتواند متفاوت باشد. در گذشته این لباسها را با استفاده از پوست و پشم حیوانات میبافتند و با مواد طبیعی به آن رنگ قرمز میدادند. اما پس از دهه 1960 میلادی پارچههایی با الیاف مصنوعی را جایگزین آن کردند. شوکا لباس ساده مردان ماسایی است که اغلب از پارچههایی به رنگ قرمز، سبز یا مشکی ساخته میشود. این پوشاک اغلب دارای طرحهای هندسی و چهارخانه رنگی است که جزو سوغات کنیا به حساب میآید. جواهرات و مهرهها از زیورآلات جدانشدنی زنان ماسایی است. سوراخ کردن و کشیدن لاله گوش و آویزان کردن حلقههای فلزی نیز در بین زنان و مردان این قبیله رایج است.
رسوم قبیله ماسای ماراییها
ماساییها به عنوان قبیلهای با تاریخچه چندصدساله، سیستم مردسالاری دارند و معمولاً قدرت تصمیمگیری در دست مردان و بزرگان قبیله است. یکی از جنبههای جالب رسوم ماسایی، شیوه خاصی است که این قبیله برای پایان زندگی فردی انتخاب میکند. در گذشته، مراسم خاکسپاری جنازهها تنها برای سران بزرگ برگزار میشد و باور داشتند که دفن جنازه در خاک برای طبیعت ضرر دارد. به همین دلیل، ماساییها مردههای خود را به عنوان خوراک لاشخورها در مزارع ترک میکنند. مراسم سن بلوغ پسران در قبیله ماسایی یکی از مهمترین و جالبترین مراسمهاست. این مراسم که حداقل ۱۰ روز طول میکشد، با آوازخوانی و رقصهای سنتی همراه است و در آن پسران جوان به شکلی شورانگیز و افتخارآمیز به صف زنان آوازخوان میپیوندند.
شکار شیر در قبیله ماسایی
شکار شیر در گذشته به عنوان بخشی از مراسم بزرگسالی و آمادگی برای جنگجویی انجام میشد. در آن زمان، پسران جوانی که خواستار تبدیل شدن به جنگجویان ماسایی بودند، باید با یک نیزه به شکار شیر میرفتند. این مراسم یک فرصت برای نشان دادن شجاعت، قدرت، و تسلط بر شرایط خطرناک در برابر حیوانات وحشی بود. اما حال با گذشت زمان و تغییرات قوانین حفظ حیات وحش در کنیا، این رسم تغییر کرده و شکار شیر برای ماساییها غیر ممکن شده است.
موسیقی و رقص قبیله ماسایی
فرهنگ موسیقی و رقص جذاب و منحصر به فرد قبیله ماسایی در جهان معروف است. زنان این قبیله برای پسران خود لالایی زمزمه میکنند و و آواز میخوانند. رهبری موسیقی این قبیله همیشه بر عهده فردیست که او را "اولارانیانی" (Olaranyani) مینامند. یک از ویژگیهای جالب توجه موسیقی ماسایی این است که در اجرای موسیقی و رقص، از ساز استفاده نمیکنند. این موسیقی به طور اصولی بر پایه آواز ساخته میشود؛ البته در برخی آهنگها لازم است از بوقهای بزرگ استفاده شود. زمانی که اولارانیانی یک ردیف از آهنگ را شروع میکند، مردم ماسایی نیز در آوازخوانی شرکت میکنند و به صورت گروهی پاسخ او را میدهند. این تعامل میان اجرا و پاسخ مخاطبان در جمعیت ماسایی احساس همبستگی و وحدت ایجاد میکند. در مراسم "اونوتو" که به مناسبت ورود پسران جوان به مردانگی برگزار میشود، موسیقی و رقص نقش مهمی را ایفا میکنند. این مراسم به عنوان یکی از مهمترین مراسمهای قبیله ماسایی شناخته میشود. در طول این مراسم، زنان در یک خط کنار هم میایستند و با یک ریتم ثابت آواز میخوانند و حرکات مخصوصی انجام میدهند. مردان نیز در مقابل آنها در حالی که با جهشهای بلند به هوا میپرند، آواز میخوانند.